در دامنههای کاملاً باز کوههای Hengduan چین، گلهای بسیاری وجود دارد. پس از هزاران سال برداشت انسان، یک گل نادر واقع در ارتفاع زیاد (اصطلاحاً آلپى) که در طب چینی ارزشمند است، تلاش خود را میکند تا برجسته نشود.
در چمنزارهای مرتفع که انسان گیاه لاله واژگون delavayi را بیشتر میچیند، دانشمندان متوجه شدهاند که گیاهان دارویى دائمى، با زمینه سنگلاخی بهتر ترکیب است.
وقتی برگها و پیازها به طور معمول سبز روشن هستند، فرار از دیده شدن در یک محیط خاکسترى کار سادهای نیست. بنابراین برخی از گیاهان F. delavayi بیشتر به رنگ قهوهای یا خاکستری تبدیل شدهاند تا بهتر با محیط اطراف خود مطابقت داشته باشد.
بسیاری از گیاهان توانایی چنین استتارى را دارند، معمولاً تلاشی برای پنهان شدن از شکارچیان گرسنه است، اما در اینجا تنها شکارچیان واقعی ما هستیم.
یانگ نیو گیاه شناس از موسسه گیاه شناسی کونمینگ توضیح میدهد: "ما فکر کردیم مانند سایر گیاهانى که قابلیت استتار دارند و مطالعه کردهایم، تکامل استتار این لالههاى واژگون به دلیل وجود حیوانات گیاهخوار انجام شده است، اما چنین حیواناتی را پیدا نکردیم."
"سپس فهمیدیم که انسان می تواند دلیل این امر باشد."
تنوع رنگ گیاه Fritillaria delavayi در میان جمعیت
(A و B): گیاهان سبز عادی با فشار برداشت کم
(C و D): گیاهان استتار شده با فشار برداشت بالا
محققان در گفتگو با اهالی منطقه، نحوه برداشت هر جمعیت قابل دسترسی از گیاه آلپى (واقع در ارتفاعات) طی پنج سال گذشته را تخمین زدند.
محققان با استفاده از الگویی برای بینایی انسان، تنوع رنگی قابل توجهی را در میان جمعیت گیاهان را به ویژه در مناطقی که سطح بالایی از برداشت توسط انسان وجود دارد، یافتند.
این نشان می دهد که رفتار انسان به نوعی تکامل این گیاهان معروف را که معمولاً در چین برای سرفه و بلغم استفاده می شود، شکل میدهد.
گیاهان F. delavayi مجموعهای از برگها را تشکیل میدهند که رنگ آنها از خاکستری تا قهوهای متفاوت است، اما تنها پس از پنجمین سال زندگی آنها شروع به تولید پیازهای سالانه با سایههای مشابه میکنند. برای تهیه فقط یک کیلوگرم دارو، بیش از 3500 پیاز جداگانه لازم است.
این رشد کند و کم بخشی از دلیل محبوبیت بسیار بالاى این گیاه نادر است، اما باعث آسیبپذیری آن در برابر برداشت بیش از حد نیز میشود.
تغییر رنگ احتمالاً تنها دفاعی است که این گیاه در برابر افزایش برداشت توسط انسان داشته است. بنابراین، به نظر می رسد، هرچه بیشتر آن را بخواهیم، یافتن آن دشوارتر است.
برای آزمایش بیشتر استتار گیاه بر روی بینایی واقعی انسان، محققان یک آزمایش رایانهای را ترتیب دادند که در آن از شرکتکنندگان خواسته شد تا رنگ های مختلف گیاه را در 14 بخش از محیط طبیعی آن قرار دهند.
همانطور که انتظار میرفت، گیاهان استتار شده و کمتر سبز, به سختی یافت میشدند.
مارتین استیونس، گیاه شناس و بوم شناس از دانشگاه اکستر میگوید: "قابل توجه است که ببینیم انسان چگونه میتواند چنین تأثیر مستقیم و چشمگیری در رنگ آمیزی موجودات وحشی داشته باشد، نه فقط بر زنده ماندن بلکه بر تکامل آنها."
"این امکان وجود دارد که انسان تکامل استراتژیهای دفاعی را در سایر گونههای گیاهی هدایت کند، اما در کمال تعجب، تحقیقات کمی این موضوع را بررسی کرده است."
نیلوفر آبی نادر یکی از معدود نمونههایی است که داریم. از لحاظ تاریخی که توسط انسان جمع شده است، مطالعات نشان داده است که این گیاه در صد سال گذشته به طور قابل توجهی کوچکتر شده است.
حتی یک نظریه وجود دارد که بشر به طور ناخودآگاه تکامل علفهای هرز را از یک آفت به چیزی شبیه به گندم هدایت میکند زیرا گیاهان سعی میکنند از جدا شدن از زمین جلوگیری کنند.
این یک ایده جذاب است و تحقیقات بیشتر در مورد گیاهان وحشی برداشت شده مانند F. delavayi ممکن است به ما کمک کند تا درک بهتری از جنبههای زیست شناسی گیاهی که انسانها واقعاً توانایی تأثیرگذاری بر آنها دارند، داشته باشیم.
این مطالعه در Current Biology منتشر شده است.