داستان انسان و سگ به چه زمانی برمیگردد؟ این رابطه کهن از چه زمانی و از کجا آغاز شده است؟ شواهد جدید DNA نشان میدهد که ارتباط ما با سگسانان را میتوان در پیش از تاریخ، بسیار بیشتر از آنچه به طور قطع نشان داده شده است، جستجو کرد.
به گفته دانشمندان، تجزیه و تحلیل DNA سگهای باستان نشان میدهد که در واقع سگها از اهلی کردن گرگهای اوراسیا تقریباً 23000 سال به وجود آمدهاند. یعنی خیلی قبلتر از اینکه آنها در کنار انسانها هنگام مهاجرت - از جمله ورود به قاره آمریکا از طریق برینگیا، پل زمینی مفقود که زمانی روسیه و کانادا را به هم متصل میکرد - به سراسر جهان پخش شوند.
لورنت فرانتز، متخصص ژنتیک از دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ در آلمان میگوید: "تنها چیزی که به طور قطع میدانستیم این است که اهلیسازی سگ در قاره آمریکا انجام نشده است. از امضای ژنتیکی سگهای باستان، اکنون میدانیم که آنها قبل از مهاجرت مردم به قاره آمریکا حتماً در مکانی در سیبری وجود داشتهاند."
در حالی که تصور میشود سگها اولین حیوان اهلی بودهاند که در طول پلیستوسن از جمعیت گرگهای منقرض شده در اوراسیا ظهور کردهاند، اما اطلاعات زیادی در مورد مشخصات ورود این حیوان به جهان، ناشناخته مانده است، برخی ادعا میکنند که سگ اهلی اولین بار 100000 سال پیش به وجود آمده است.
کشف حقیقت همیشه آسان نیست، زیرا تفکیک قاطع بقایای کشف شده از گرگهای باستان و سگهای اهلی اولیه، برای دانشمندان بسیار دشوار است، چه از طریق مشاهدات باستانشناسی و چه از طریق آزمایشهای شیمیایی با استفاده از ایزوتوپها.
محققان در مطالعه جدیدی که توسط آنجلا پری باستانشناس از دانشگاه دورهام انگلستان انجام شد، توضیح دادند: "چالش برای همه بقایایی که ادعا میشد متغلق به سگهای اواخر پلیستوسن هستند، این بوده است که به طور قاطع، از طریق شواهدی نشان دهد که نمونه (های) مورد نظر را میتوان به وضوح از گرگهای معاصر تشخیص داد. در اینجا، ما یک رویکردی محافظهکارانه در پیش میگیریم و فقط آن سگسانانی را در نظر میگیریم که وضعیت آنها به وضوح اهلی است."
با نادیده گرفتن ادعاهای کمتر اثبات شده سگهای باستان، محققان میگویند اولین بقایای سگ خانگی که در باستانشناسی پذیرفته شده است، حدود 15000 سال پیش در آلمان و سایر مکانهای معاصر در سراسر اروپا ظاهر شده است.
اما غیر از سابقه باستانشناسی چه میتوان گفت؟ از این گذشته، شواهد ژنتیکی نشان میدهد که اولین نژاد سگ شناخته شده، چندین هزار سال پیش از آنچه بقایای باستانشناسی نشان میدهد، وجود داشته است، از جمله یک هاپلوگروه (یک جمعیت ژنتیکی با جد مشترک) که تخمین زده میشود مربوط به حدود 22.8 هزار سال پیش باشد.
محققان با مقایسه این جمعیت با نژادهای متوالی هاپلوگروپ که از جد مشترک آنها جدا شدهاند - از جمله نژادهایی که تقریباً در همان زمان با مهاجران انسانی در حدود 15000 سال پیش در قاره آمریکا ظاهر شدند - یک جدول زمانی ساختند که نشان میدهد چگونه سگها و ژنهای آنها در اطراف جهان پراکنده شدند.
در نهایت، تجزیه و تحلیل نشان میدهد مسافران انسانی احتمالاً سگهای اهلی خود را هنگام سفر به سرزمینهای جدید (از جمله قاره آمریکا با نژاد سگ هاپلوگروپ A2b که دارای ارتباطات ژنتیکی تا 7000 سال قبل به اوراسیا است)، با خود آوردهاند.
دیوید ملتزر، باستانشناس از دانشگاه متدیست جنوبی در دالاسِ تگزاس، میگوید: "ما مدتهاست میدانیم که اولین آمریکاییها باید مهارت شکار و دانش زمینشناسی برای یافتن سنگ و سایر مواد لازم را داشته و برای چالشهای جدید آماده بوده باشند. سگهایی که با ورود آنها به این دنیای کاملاً جدید آنها را همراهی میکردند ممکن است به اندازه ابزار سنگی که به همراه داشتند بخشی از مجموعه فرهنگی آنها بوده باشند."
در حالی که شرایط اهلی شدن سگ در اوراسیا چند هزار سال قبل هنوز کاملاً روشن نیست، محققان میگویند ممکن است سرمای شدید در آخرین بیشینه یخچالی در سیبری باعث آغاز رابطهای شده باشد که با گذشت زمان، تبدیل به یک دوستی زیبا شده است.
محققان مینویسند: "شرایط آب و هوایی ممکن است باعث شده باشد که جمعیت انسانها و گرگها در مناطق نزدیک به هم جمع شوند. کشش آنها به گونههای طعمه یکسان، افزایش تعامل بین این دو، که میتواند در نتیجه مهار مشترک کشتارها و یا گرگهایی که به سمت آوار اردوگاههای انسان جذب شدهاند باشد، ممکن است باعث ایجاد تغییر در رابطه بین گونهها شده و در نهایت منجر به اهلی شدن سگها شده باشد."
این یافتهها در PNAS گزارش شده است.
# باستانشناسی # سگ سانان # آخرین بیشینه یخچالی