آنچه در این مقاله به آن میپردازیم برندهی مسابقهی بهترین توهم سال برای سال 2020 است و در واقع یک پدیدهی گیجکننده ولی ارزشمند است که یکی از شناختهشدهترین خطاهای دید دوبعدی سنتی را میگیرد و آن را به طرز عجیبی در فضای سهبعدی تحقق میبخشد.
این طرح که پلکان شرودر سهبعدی نامیده میشود توسط ریاضیدانی به نام کوکیچی سوگیارا طراحی شده است که یک توهمگرای مشهور ژاپنی است و پیش از این نیز جوایزی را برده است.
پلکان شرودر کلاسیک، که در سال 1858 توسط دانشمند آلمانی هاینریش جی اف شرودر منتشر شد، بعداً در کارهای هنرمند هلندی اِشر، به اشکال دیگری تکامل یافت، اما سادگی قابل توجه نسخه اصلی هنوز خیره کننده است.
در تصویر، آنچه در ابتدا تصویری بدون ابهام از یک پلکان تنها به نظر میرسد که از بالا دیده میشود، معلوم میشود که دو پلکان است (دیگری از پایین مشاهده میشود).
پلکان شرودر
اگر نمیتوانید آن را تجسم کنید، وارونه کردن پله شرودر باعث میشود که به راحتی چشمانداز دیگر قابل مشاهده باشد ... اما شاید فقط برای یک ثانیه زودگذر، قبل از اینکه ذهن شما دچار پدیدهی روانشناختی "تغییر گشتالت" شود، که در آن برداشت شما دوباره به تعبیر قبلیاش برمیگردد.
در پیچ و تاب جدیدش در مورد این موضوع، سوگیارا اکنون همان توهم پلکان دوبعدی را به صورت سهبعدی مهندسی معکوس کرده و یک برش مقوایی را طراحی کرده است که دقیقاً همان ترفند را هنگام مشاهده از یک منظر خاص انجام میدهد، اگرچه شکل فیزیکی واقعی آنچه شما میبینید، شبیه به آنچه که به نظر میرسد نیست.
سوگیارا میگوید: "جسم سهبعدی موجود نیز دارای دو تعبیر است، هر دو پلکانهایی هستند که از بالا دیده میشود و وقتی ما جسم را 180 درجه حول محور عمودی بچرخانیم، تعبیرها از یکی به دیگری تغییر مییابند."
پلکان شرودر سهبعدی (کوکیچی سوگی هارا)
اما فقط به این دلیل که چنین به نظر میرسد، نمیتوان گفت که حتما واقعیت همین است.
سوگیارا در وبسایت خود، چگونگی ساخت این توهم را آموزش میدهد و یک دیاگرام "اسباب ساخت" رایگان برای مراحل غیرممکن ارائه میدهد.
در قلب این توهم یک ترفند ساده وجود دارد: پلهها ممکن است مانند پله به نظر برسند، اما در واقع آنها یک سطح صاف هستند و با استفادهی هوشمندانه از زاویهها و سایه، مغز شما را گول میزنند.
برای سهولت امر درک بصری، مغز ما هر کجا که بتواند فرضیههای راحت را در نظر میگیرد. رنگهای تیره به معنای سایهها هستند که به عمق اشاره دارند. خطوط همگرا معمولاً معیاری از فاصله هستند. اگر آنها را به هم بریزیم، مغز تنبل ما تمام تلاش خود را میکند تا یک داستان آشنا متناسب با اشکال پیدا کند. مطمئناً این معیارها اشتباه هستند، اما این اشکال در واقعیت معمولاً پلکانها را تشکیل میدهند.
سوگیارا با اشاره به اینکه اضافه شدن دیوارهای جانبی سهبعدی واقعی و ستونهای پشتیبانی، توهم جذاب را تکمیل میکند، توضیح میدهد: "این شی نمونهای از مواد تجربی من برای بررسی رفتار مغز است، که مناسب برای برداشت نادرست تصاویر دوبعدی به عنوان اشیای سهبعدی در هنگام قرار گرفتن در ساختارهای سهبعدی واقعی است. در نتیجه، ما ابهام جدیدی را درک میکنیم که با پله شرودر اصلی متفاوت است."
علاوه بر چرخاندن پلکان شرودر سهبعدی (معادل سه بعدیِ وارونه کردن تصویر دوبعدی)، موقعیت دقیق با آینه چیزی غیرعادی را نشان میدهد: هر دو چشمانداز به طور همزمان دیده میشوند و "تغییر گشتالت" نمیتواند در این مورد کاری انجام دهد.
همهی نامزدهای نهایی را میتوانید در وبسایت Best Illusion of the Year Contest مشاهده کنید.
# خطای دید # پلکان شرودر # تغییر گشتالتعالی بود